Written by Di Li
Bài đăng trên báo Lao động cuối tuần số 25, ra tháng 6/2008
 

  
Sara Zarr là nữ tác giả mới xuất hiện trên văn đàn Mỹ, nhưng chị đã gặt hái được nhiều thành công với các tiểu thuyết viết cho tuổi teen. Những tác phẩm nổi tiếng hiện nay của chị là: Người yêu dấu, Câu chuyện của một cô gái. Hai tác phẩm này đều được cả độc giả ở tuổi teen và người lớn nồng nhiệt đón nhận, được chuyển ngữ sang tiếng Pháp và bây giờ là tiếng Việt. Dưới đây là cuộc trò chuyện giữa nhà văn Di Li, người đã dịch tác phẩm "Người yêu dấu" và nữ tác giả Sara Zarr.
 
 

@ Chào Sara, chị cảm thấy thế nào nếu như nhìn thấy độc giả Việt Nam cầm trên tay cuốn “Người yêu dấu”?
Thật là thú vị khi nghĩ rằng mình cũng có độc giả từ những quốc gia khác nữa. Có một tác phẩm được dịch ra tiếng nước ngoài là một sự kiện quan trọng đối với bất kỳ nhà văn nào và tôi mong đợi sẽ nhận được phản hồi từ phía các độc giả và cả fan hâm mộ Việt Nam nữa.

@ Chị có nghĩ rằng độc giả trẻ Việt Nam sẽ thích cuốn sách này?
Tôi hy vọng như vậy. Ở Mỹ, cả độc giả tuổi học đường và người lớn đều thích cuốn sách. Tôi đã nhận được rất nhiều E-mail của độc giả tuổi teen và tin nhắn qua blog nói rằng họ thích cuốn sách. Đó là một tín hiệu tốt, vì thế có lẽ ở Việt Nam những độc giả đã hết tuổi học trò cũng sẽ thích nó như độc giả trẻ vậy.

@ Chị đã đến Việt Nam bao giờ chưa?
Chưa, tôi chưa bao giờ bước chân ra khỏi nước Mỹ. Nhưng tôi mong sẽ được nhìn thấy Việt Nam. Tôi nghe nói rằng đó là một đất nước xinh đẹp với những con người tuyệt vời.

@ Tôi đã từng đi qua tuổi học trò và sau khi đọc xong cuốn sách của chị, mới thấy rằng tâm sinh lý lứa tuổi và đời sống tinh thần của thanh thiếu niên dù ở bất kỳ nơi nào trên thế giới cũng đều giống như nhau. Ý kiến của chị thế nào?
Tôi rất mừng khi nghe thấy điều đó và cho rằng có thể chị đã nói đúng. Những cảm xúc tiềm ẩn của con người đã vượt qua không gian, thời gian và những nền văn hoá. Tất cả mọi người đều phải đấu tranh với chính mình, đều phải cảm nhận nỗi đau khi bị bỏ rơi hay nhớ nhung một người nào đó khi họ đi xa.

@ Nhưng có một điều làm tôi băn khoăn, sex ở tuổi học đường không phải là một khái niệm quá xa lạ đối với người Việt, tuy nhiên các tác giả ở đất nước chúng tôi ít khi đề cập đến nó một cách thoải mái như trong “Người yêu dấu” (Mối quan hệ giữa Ethan và Jenna, những học sinh mới chỉ ở lứa tuổi trung học). Ở hầu hết các nước châu Á trong đó có Việt Nam, những quan hệ kiểu này thường không công khai. Chị có nghĩ rằng độc giả tuổi teen ở Việt Nam sẽ dễ dàng chấp nhận nó?
Tôi cũng không biết nữa, tôi cho rằng chúng ta sẽ sớm nhận ra điều đó thôi. Thực ra thì ở Mỹ, quan hệ tình dục ở lứa tuổi thanh thiếu niên cũng là một đề tài hết sức nhạy cảm. Những cuốn sách dành cho tuổi teen đôi khi cũng không được chấp nhận và nó sẽ bị loại khỏi thư viện trường học nếu như một bậc phụ huynh hay một giáo viên nào đó cho rằng nó có những hình ảnh quá “sinh động”. Mặc dù “Người yêu dấu” không phải là một cuốn sách như thế nhưng tôi cũng biết rằng cho dù trên thực tế có một số thanh thiếu niên rất thoải mái trong sinh hoạt tình dục nhưng việc chấp nhận nó một cách công khai cũng là rất khó khăn.

@ Sau khi dịch xong cuốn sách, tôi cứ đinh ninh rằng tác giả của nó đang ở tuổi teen nhưng thật đáng kinh ngạc khi biết rằng chị là một người đã trưởng thành. Và trong một bài phỏng vấn, chị có nói rằng chị thích viết cho những độc giả trẻ. Các độc giả ở đây cũng tò mò muốn nghe ý kiến của chị về điều đó.
Thậm chí giờ đây khi đã bước sang tuổi 37, những trải nghiệm và cảm xúc của tôi ở tuổi học trò vẫn còn nguyên vẹn. Đấy là quãng thời gian mà những thanh thiếu niên phải trải qua một bước ngoặt lớn. Đó thật sự là lúc con người ta bắt đầu định hình một tính cách mà họ sẽ chung sống suốt quãng đời còn lại. Vì thế có rất nhiều nguyên mẫu tự nhiên trong đời sống ở lứa tuổi này để các nhà văn lấy vào làm nhân vật của mình.

@ Vậy liệu Cameron and Jenna có thật ở ngoài đời không?
Tôi nghĩ ra ý tưởng của câu chuyện khi một người bạn thuở thiếu thời của tôi, tên là Mark, đột nhiên gửi E-mail cho tôi. Thế là sau 28 năm trời chúng tôi cũng đã tìm thấy nhau. Chúng tôi lại trở thành bạn bè và tôi tự hỏi không biết sẽ như thế nào nếu như cả hai vẫn lớn lên cùng nhau. Tuy nhiên những chi tiết về cuộc sống của Cameron và Jenna là hoàn toàn hư cấu.

@ Liệu Jenna (Jennifer) và Cameron có phải là những nhân vật điển hình mà chúng ta có thể tìm thấy đâu đó trong xã hội Mỹ?
Tôi không nghĩ rằng những nhân vật của tôi là điển hình bởi vì bản thân họ đã thật khác thường, nhưng họ là hiện thực. Tất cả các trường học ở Mỹ đều có những đứa trẻ không được công nhận và bị mọi người ghét bỏ vì tầng lớp xã hội mà chúng xuất thân, vì hình dáng bên ngoài, màu da, tôn giáo và các hành vi của bản thân. Vì thế cả Jenna và Cameron đều là những đứa trẻ bị bỏ ngoài rìa xã hội vì rất nhiều lý do có thực. Tôi cho rằng ở bất kỳ nơi nào trên thế giới cũng đều tồn tại những đứa trẻ như vậy.

@ Thế còn thời thơ ấu của chị như thế nào? Có điều gì tương tự với Jennifer?
Cũng có vài chuyện tương đồng ví dụ như tôi thường xuyên phải ở nhà một mình. Bố tôi vắng nhà suốt và chúng tôi cũng không có nhiều tiền. Nhưng tôi không cô đơn như nhân vật này. Tôi có bạn bè và một chị gái, mọi chuyện ở trường cũng rất tốt.

@ Trên thực tế, tính cách của chị giống Jenna Vaughn hay Jennifer Harris?
Một câu hỏi rất hay. Chị là người đầu tiên hỏi tôi câu này. Tôi nghĩ rằng cả hai. Người này cũng chính là người kia, bao gồm cả những phần sống trong quá khứ với đầy đủ nỗi đau và những khó khăn phải chịu đựng. Tất cả chúng ta đều muốn chôn vùi một số điều trong quá khứ hay một số điều nằm trong chính bản thân mình, hoặc giả bộ như chẳng có chuyện gì xảy ra, nhưng rút cục thì mọi thứ mà chúng ta trải qua cũng sẽ đồng nhất trong chỉ một con người mà thôi. Vậy thì tốt hơn hết là hãy chung sống chứ đừng cố chối bỏ chúng.

@ Chị cho rằng độc giả thích điều gì nhất ở cuốn sách?
Tôi nghĩ rằng độc giả thích một mối quan hệ như kiểu Jenna và Cameron. Họ sẽ thích những chi tiết về sự gần gũi và lòng trung thành cũng như sự quan tâm lẫn nhau một cách trong sáng và thuần khiết. Tôi hy vọng đó là một câu chuyện về tình bạn và tình yêu thực sự, là sợi dây gắn kết bền bỉ đối với một người nào đó trong quá khứ cho dù cả hai đã cách xa nhau.

@ Khi đọc một vài nhận xét của độc giả Mỹ trên mạng về cuốn này, tôi thấy họ nói rằng họ thích một mối quan hệ “no sex” (không hàm chứa nhục dục) giữa Cameron và Jenna. Chị có nghĩ về điều này nữa không?
Có rất nhiều những Jenna và Cameron như thế trên thế giới. Họ là những người bạn khác phái thân thiết nhưng lại không phải là những người đang yêu nhau. Rất nhiều mối quan hệ trong cuộc sống của chúng ta bấp bênh giữa ranh giới của tình bạn và tình yêu. Và tôi nghĩ rằng độc giả thích nhìn thấy điều đó được phản ảnh trong cuốn tiểu thuyết bởi vì chính họ cũng đã từng trải qua những ranh giới này.

@ Tại sao chị không viết một cái kết “có hậu” kiểu các tác giả Mỹ khác vẫn thường làm đối với những cuốn sách dành cho tuổi teen. Ý tôi là một kết cục hạnh phúc đối với Jennifer và Cameron sau tất cả những gì mà họ đã trải qua?
Cái kết của tôi không phải “có hậu” theo kiểu truyền thống, tôi cũng biết vậy, nhưng tôi nghĩ đó là một kết thúc tốt cho cả Jenna và Cameron. Tôi không cho rằng nó bi kịch. Họ có thể sẽ liên lạc với nhau sau nhiều năm nữa, sẽ động viên nhau trong cuộc sống cho dù có chia cách. 

@ Chị nói rằng chị viết cho chính mình trong khi hầu hết các tác giả khác đều nói là họ viết là để phục vụ độc giả.
Khi tôi bắt tay vào viết một cái gì đó thì nghĩa là tôi viết cho chính tôi. Ý tôi là tôi thích viết một thứ gì đó mà tôi phải thích đọc đã. Tôi chính là độc giả đầu tiên của mình, vì thế hầu hết các tác phẩm ban đầu là để thoả mãn chính tôi. Sau đó tôi và biên tập viên sẽ ngồi lại với nhau để chắc chắn rằng độc giả cũng sẽ thích cuốn sách này.

@ Con đường nào dẫn chị đến với công chúng vậy?
Tôi bắt đầu viết khoảng mười năm trước đây nhưng mãi vừa rồi mới bán được cuốn sách đầu tiên. Tôi đã phải chịu đựng nhiều lời từ chối và những thất bại, nhưng tôi vẫn kiên trì học hỏi tất cả những gì có thể về công việc sáng tác, về ngành công nghiệp xuất bản và học cả cách tin tưởng vào chính bản thân mình nữa. Và sau đó, công sức của tôi đã được đền đáp.

@Tại sao chị lại bắt đầu sự nghiệp sáng tác muộn như vậy, sau khi đã trải qua rất nhiều công việc khác?
Tôi đã không có đủ tự tin cho tới tận khi đã ngoài hai mươi tuổi. Tôi rất muốn trở thành nhà văn nhưng lại không cho rằng mình có thể làm được. Điều này có vẻ là mơ mộng hão huyền nên tôi đã cố gắng tìm một số công việc khác thực tế hơn. Những cơ hội để sách được xuất bản là rất thấp nên tôi e rằng mình sẽ không làm được. Nhưng có một lần tôi cũng đủ can đảm để cho mọi người xem vài thứ viết lách của mình, tôi đã có đủ tự tin và cuối cùng thì cũng có cả một cuốn sách được xuất bản.

@ Chị nói rằng chị đã từng làm qua những công việc như nhân viên văn thư, đầu bếp, thợ làm bánh sandwich, thư ký trong giáo hội, điều hành văn phòng, lập mục lục, hỗ trợ huấn luyện và nhiều việc khác nữa. Nhưng cảm giác khi làm một đầu bếp và một nhà văn có khác nhau nhiều không, thưa chị?  
Ở một số điểm thì có khác và một số điểm lại giống nhau. Sáng tác cũng là làm việc đấy thôi. Tôi cũng vẫn phải ngồi xuống và lao động vất vả để kiếm ra tiền. Và đôi khi công việc viết lách cũng khá là căng thẳng khi ta bị đặt ra những thời điểm phải làm cho xong, phải đi lại và xuất hiện trước công chúng. Nhưng khác ở chỗ thời gian này tôi có thể làm những công việc mà mình yêu thích và thực sự muốn làm chứ không phải làm việc vì những mục đích của người khác hay trợ giúp những người khác thăng tiến.

@ Thế còn về kế hoạch sắp tới đây của chị? Lại một cuốn tiểu thuyết cho tuổi teen nữa hay thể loại khác?
Tôi đã ký hợp đồng xuất bản hai cuốn sách cho tuổi teen nữa. Tôi cũng muốn viết một cái gì đó cho những độc giả đã trưởng thành. Nhưng điều này chắc chỉ có thể thực hiện được trong vòng 4-5 năm tới.

@ Chị có thể tiết lộ một số thông tin cá nhân về mình cho các độc giả không?
Hiện này tôi đang sống ở thành phố Salt Lake, bang Utah, cùng với chồng là một giáo viên trung học. Tôi thích nấu ăn và cũng là một con nghiện Internet.

@ Và bây giờ chị muốn nói gì với các độc giả Việt Nam, những người đang cầm cuốn “Người yêu dấu” trên tay và đang đọc những dòng này?
Cảm ơn các bạn vì đã đọc sách của tôi. Tôi hy vọng rằng các bạn sẽ thích nó và tôi cũng luôn mong nhận được các tin tức từ phía độc giả, vì thế, nếu các bạn muốn gửi E-mail cho tôi, hãy vào trang web www.sarazarr.com. Thật tiếc là tôi lại không biết tiếng Việt nên nếu các bạn có viết thư cho tôi, hãy viết bằng tiếng Anh nhé. Và nếu bạn có mơ ước trở thành nhà văn, thì hãy ngồi xuống và bắt đầu viết, rồi bạn sẽ làm được điều đó.